Hizkuntzak
Donostia Antzerki Saria
Euskarazko antzerki profesionala sustatzeko eta hedatzeko xedez, 2000. urtetik urtero ematen dute sari hau Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak.
Aurreko urtean Donostiako agertokietan antzeztutako euskarazko lan onenari ematen zaio.
Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuaren eta Donostia Kulturaren elkarlanari esker, Donostiako ohiko antzerki programazioan euskarazko antzerkiaren eskaintza egonkortzea lortu da.
XXV. Antzerki Saria
2024ko antzezlan onena aukeratzen hasteko lehen urratsa eman da jada. Abenduaren 18tik abenduaren 28ra XXV. Donostia Antzerki Sariko epaimahaikide izateko izen-ematea irekia egon zen eta jada aukeratu dira, zozketa bidez, epamahaian parte hartuko duten hiru lagunak.
Saria
Saria
- 12.000 euro eta euskal artista batek sortutako artelana.
Sarian parte hartzeko baldintzak
- Donostian aurreko urtean programatutako ikuskizuna izatea.
- Euskarazko ikuskizuna izatea (testurik gabekoak ez dira kontuan hartuko).
- Talde/konpainia profesionalek eskainitako ikuskizuna izatea.
- Helduei zuzendutako ikuskizuna izatea.
- Aretoetarako ikuskizuna izatea (kalekoa ez).
- EABko ordezkaria
- EHAZEko ordezkaria
- Antzerki kritikoa
- AISGEko ordezkaria
- EKEko ordezkaria
- Antzerki alorreko ordezkaria
- Publikoaren ordezkariak (2)
- Euskara Zerbitzuko ordezkaria (idazkari lanetan, botorik gabe)
- Saria onartzeak ekarriko du talde irabazlearen aldetik hiru urteko epean Donostian euskarazko ikuskizun berri bat eskaintzea.
- Saria ematen den egunean taldeari 10.000 euro ordainduko zaizkio.
- Egun horretan eskainiko den talde irabazlearen ikuskizunaren katxeta ere ordainduko zaio.
- Sariaren beste 2.000 euroak euskarazko ikuskizun berria Donostian eskaini eta gero ordainduko zaizkio. Taldeak hiru urteko epea du horretarako.
Antigone edo ezetzaren beharra; XXII. Donostia Antzerki Saria.
Hiru kortse, azukre asko eta brandy gehiegi; XXIII. Donostia Antzerki Saria.
Aurreko edizioak
Sexberdinak antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko 24. Donostia Antzerki Saria. Lan hori izan da 2023an helduentzako antzerki konpainia profesional batek euskaraz Donostian eskainitako antzezlanik onena. Lan honetako aktore protagonistak Aitziber Garmendia eta Telmo Irureta dira.
Tanttaka konpainia irabazleak 12.000 euro eta Aitor Ruiz de Eginoren artelana jaso ditu sari gisa. Saria emateko ekitaldia martxoaren 27an izan da, Antzerkiaren Nazioarteko Egunean, Victoria Eugenia Antzokian.
Integrazioa, komedia eta drama uztartuz
Donostia Antzerki Sariko epaimahaiak hainbat arrazoi eman ditu Sexberdinak antzezlana saritzeko. Epaimahaiaren iritziz, oso modu egokian egiten da aniztasun funtzionalaren planteamendua eta aktoreen, zuzendariaren eta erabiltzen diren baliabide eszenografikoen bitartez, emaitza bikaina lortu dela azpimarratu dute kide guztiek.
Epaimahaiak balioan jarri du, bestalde, pertsona hauen errealitate afektibo eta sexualari buruz antzerkian oso gutxi landutako gaia izatea. “Publikoa maitasunari, sexuari, autoestimuari, konplexuei eta bakardadeari buruz hausnartzera bultzatzen du eta agerian geratzen dira gutako bakoitzak gaiaren inguruan ditugun ezintasunak eta, aldi berean, aurreiritziak”.
11.308 ikusle 2023an, inoizko daturik onena
Donostia Kulturak eta Udaleko Euskara Zerbitzuak euskarazko helduentzako antzerki profesionalaren aldeko apustua egiten jarraitu dute 2023an eta ikusleen erantzuna ezin hobea izan da. 2023an 20 antzezlan eskaini ziren Donostian eta 11.308 ikusle joan ziren eskainitako 44 emanaldietara, batez beste, 257 ikusle emanaldi bakoitzeko. Covidaren eraginez ikusle kopuruak behera egin eta gero -antzokien edukiera murriztu izanak ere eragin handia izan zuen-, 2022 eta 2023ko datuek adierazten dute helduentzako euskarazko antzerki profesionalak gero eta ikusle gehiago biltzen dituela Donostian, euskararen hirian.
2023an lehiatu ziren lanak
- Ez naiz inoiz Dublinen egon
- Hobe ixilik! (Itziar Ituño + Ramon Agirre)
- Sexberdinak (Tanttaka Teatroa)
- Itsas behera (Pez Limbo)
- Souvenir, komeria estralurtarra (Horman Poster kolektiboa)
- Obsoletus (Anodino Teatroa)
- Bagoiaz! (Barrexerka)
- Alderray (Tartean Teatroa)
- Kanpora sartzen (Xabin Fernandez, Intza Alkain)
- Baginaren bakarrizketak (Ainhoa Etxebarria, Itziar Urretabizkaia, Intza Alkain)
- Zeozertan dabil baina ez dakit zertan (Metrokoadroka Kolektiboa)
- Tu-tum, Platz! (Jon Plazaola)
- Toto (Hika Teatroa)
- Postdatarik gabeko gutunak (Xake Produkzioak)
- Mira Hadi (Loraldia Produkzioak)
- Badon opera postdramatikoa (Mauriziakezdauinorhil)
Hiru kortse, azukre asko eta brandy gehiegi antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXIII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori izan da 2022an Donostian helduentzako antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Kamikaz Kolektiboak eta Ttak Teatroak 12.000 euro eta Ramon Zuriarrainen akuarela bat jaso dute sari gisa.
2022an, Donostian 25 antzezlan eta 52 emanaldi eskaini ziren eta guztira, 10.839 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Hiru antzezle sortzaileen lan biribila
Epaimahaiak balio handia eman dio sorkuntza propioa izateari eta, batez ere, antzezleek beraiek bideratutako sorkuntza prozesua izateari: “Testua sortu, eta testuaren taularatzea zuzendu eta antzeztu pertsona berberek egiten dute eta testua idaztera eraman dituzten galderek, eztabaidek eta hausnarketek indar handia hartzen dute taula gainean”. Emaitza bikaina lortu dute epaimahaiaren ustez eta hizkuntzaren aldetik ere, kalitate handiko lana dela azpimarratu du epaimahaiak. Antzezleen lana ere goraipatu du epaimahaiak, antzezleek indarrez, umoretsu eta irudimenez beterik taularatu dute lana eta edozein ideia eszeniko taula gainean gauzatu daitekeela erakutsi dute.
Antigone edo ezetzaren beharraem> antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori izan da 2021ean Donostian helduentzako antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Horman Poster konpainiak 12.000 euro eta Oaia Peruarenaren artelana jaso ditu sari gisa.
2021ean, Donostian 20 antzezlan eta 45 emanaldi eskaini ziren eta guztira, 6.609 ikusles izan ziren emanaldi horietan.
Gatazka ebatzi gabeen begirada umoretsu eta tragikoa
Epaimahaiaren esanetan, Antigone edo ezetzaren beharra obra klasiko ezin garaikideagoa da eta ezinbestekoa zen haren oihartzunak euskaraz entzunaraztea. Bertsio libre honek mendeetako gatazka ebatzi gabeak oholtzaratzen ditu, begirada umoretsu bezain tragikoz. Antzezlana jendarteko arauak, familia kodeak, botere harremanak, egitura desegituratuak eta hauek guztiak kolokan jartzen dituzten pasioen salda odoltsua da. Pertsonaia poliedriko eta indartsuz hezur mamitutako festa distiratsu bat da. Sofoklesen obra antzeztuenetako bati horrelako egokitzapena egitea oso baliozkoa kontsideratzen dute, klasiko bat oso moderno egitea lortu dutelako, estetika izugarriarekin eta, gainera, lehen aldiz, euskaraz. Mendeetan zehar konpondu ez diren gatazkak taularatzen dituen lana da eta zalantzan jartzen du bertan egosten ari den guztia. Obraren sakoneko esanahiak gaur egungo errealitateetara ekarri digu: desobendientzia, erresistentzia eta traizioa ongi tratatuak dira gaurko egoerara lotuz baina, aldi berean, alde klasiko bat azalduta eta erritmo bizi bezain geldia nahasiz. Barre egiteko aukera ere sortuko dute tragediaren ezinbesteko emaitza aurkeztean. Aktoreen lana ona, erradikala eta librea da, umorea eta drama ongi uztartuz. Elementu gutxirekin, obrak bere helburuak lortzen ditu.
Fadoak entzuten zituen gizona antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XXI.
Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2020an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Juan Luis Goenagaren artelana. 2020an Donostian 18 antzerki lan eta 44 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 9.751 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Maskulinitatearen gaia era originalean landuta
Epaimahaiaren esanetan, antzerki lan horrek maskulinitatearen gaia oso ondo lantzen du eredu desberdinak erabiliz eta emakumearekin lotu ohi den kantu mota bat, fadoa, abiapuntutzat hartuta. Horrez gain, epaimahaiak balio berezia eman dio kontakizunari, izan ere, originaltasun handiz garatzen da ohikoa ez den pertsonaia bat argumentutik kanpo sartuz eta taula gainean oso emaitza erakargarria eta desberdina lortzen da, kutsu surrealista bat emanez.
Testuari dagokionez, mamitsua, sakona eta aldi berean umoretsua dela nabarmendu du eta, hizkuntzaren aldetik, antzerki-lengoaia oso egokitzat jotzen da eta euskara bera ere aberatsa da, maila altukoa.
"7ak bat" antzezlanak irabazi du XX. Donostia Antzerki Saria.
7ak bat antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XX. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2019an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
ATX produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Amable Ariasen artelana. 2019an Donostian 14 antzerki lan eta 48 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 9.522 ikusle izan ziren emanaldi horietan..
Gizakiaren gaiztakeriari buruzko satira ausarta
Epaimahaiaren iritziz, 7ak bat obra berezia da jaio zenetik, izan ere, interpretatzen dutenek sortu baitute. Ildo berean, epaimahaiaren arabera, sortzeko moduak berak eragina izan du obran, sinesgarritasuna eta indarra ematen baitio antzezlanari.
Antzezlanaren edukiari dagokionez, lan irabazlea satira ausarta, freskoa eta dibertigarria dela nabarmendu du. Jorratzen den gaiari dagokionez, gizakiaren gaiztakeriari buruzkoa da, zazpi bekatu nagusiak eta, oro har, bekatuaren ideia oinarritzat hartzen du antzezlanak.
- "7ak bat" txostena [PDF]
- 7ak bat "kartela [PDF]
"Sherezade eta tipularen azala" antzezlanak irabazi du XIX. Donostia Antzerki Saria
Sherezade eta tipularen azala antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIX. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2018an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Vaiven Producciones konpainiak 12.000 euro jaso ditu eta Andrés Nagelen artelana. Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak urteak daramatzate euskarazko antzerkigintza sustatzen. Azken urteetako datuak kontuan hartuz, agerian uzten dute egindako ahalegina eraginkorra izaten ari dela.
Testu poetikoa duen lan ederra
Epaimahaiaren esanetan, antzezlanak modu arin batean eta metaforaren bidez oso gai sakona lantzen du. Honekin batera, antzezleen lana ere oso ontzat jo du, gorputz adierazpena eta lan fisikoa nabarmenduz.
Antzerki-lengoaiari dagokionez, oso testu poetikoa eta ederra dela azpimarratu du, eta oso egokitzat jotzen da bai lengoaia baita euskararen erabilpena ere, itzulpen bat dela kontuan hartuta.
"Mami Lebrun" antzezlanak irabazi du XVIII. Donostia Antzerki Saria.
Mami Lebrun antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVIII. Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2017an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Chari Goienetxeren artelana. 2017an Donostian 19 antzerki lan eskaini ziren.
Oroimena, damua eta heriotzaren inguruko gogoetak
Epaimahaiaren esanetan, antzerki lan horrek heriotzaren gaia oso ondo lantzen du amonaren heriotzak protagonistei sortutako zirrara pertsonalak abiapuntutzat hartuta. Antzezlanak gaur egunetik 40ko hamarkadara egiten du salto, non oroimenari, maite ditugun pertsonen desagerpenari eta agurrari, damuari eta heriotzari buruzko gogoeta egiten duten, epaimahaiaren ustetan, lan zirraragarria den honetan.
Testuari dagokionez, neurri handi batean, azken urteotako euskal antzerkigintzan errepikatzen den gertuko eta ez hain gertuko memoriaren gaia presente dago testuan.
- "Mami Lebrun" txostena [PDF]
Frankoren bilobari gutuna antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVII. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2016an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena. Antzezlan hau Artedrama, Dejabu Panpin Laborategia eta Le Petit Théâtre de Painen taldelanari esker sortu da, Ximun Fuchsen zuzendaritzapean.
Kolektibo honek 12.000 euro jaso ditu eta Iñigo Manterolaren eskultura. 2020an Donostian 18 antzerki lan eta 47 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 10.896 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Aparteko sorkuntza
Epaimahaiaren esanetan, sormen-lana aparta izan da, eta garatutako gaietan egindako ikerketa-lana nabarmentzeko modukoa da. Honekin batera, talde-lana bikaina dela, trebetasun dramaturgiko handia erakutsi dute, lanaren intentsitatea eta erritmo altua une hunkigarri eta hunkigarrienekin uztartuz. Hau guztia, Fuchek zuzendaritzan egindako lana bikainaren emaitza dela dio epaimahaiak, erritmo narratiboa maisuki zuzenduz: istorioak, eszenak, etab.
Eszenografia arina da eta agertokiko elementuek erabilera eta esanahi ugari dituzte. Aberastasun dramaturgikoaz gain, ezin hobeto egin diren eszena-aldaketa azkarrak aipatu behar direla dio epaimahaiak.
Pertsonaien karakterizazioari dagokionez, epaimahaiak oso egokia izan dela dio, aktoreek erabat biluzten baitute pertsonaia bakoitza bere intimitatean. Epaimahaiak balio berezia eman dio kontakizunari, izan ere, gai sakon eta krudelak jorratzen dituen arren, bai baitago umorerako tarterik ere.
Maitasunaren ostean, maitasuna antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XVI. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2015an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Xake produkzioak 12.000 euro jaso ditu eta Baroja Colletyren paperean sortutako marrazkia. 2015an Donostian 17 antzerki lan eta 48 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 6.214 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Obra poetiko eta zirraragarria, zuzenean publikoaren bihotzera iristen dena
Epaimahaiak adierazi duenez, proposamena oso erakargarria da, ekintza Dora Salazar artistaren unibertso piktorikoaren proiekzioekin eta Javier Asinen musika bikainarekin uztartzen baita. Testuari dagokionez, ederra, poetikoa eta aldi berean gordina eta urratzailea dela nabarmendu du eta errealismoz eta ausardiaz aurre egindako egoeren gainean ongi eraikia, muntaia bikaina gehitu behar zaiola dio epaimahaiak.
Epaimahaiak esan bezala, lanak bete-betean asmatzen du alzheimerrak eragindako dementzia tratatzean, bai forman, bai funtsean. Ekarpen berriak egiteko bertutea du, eta, gainera, oso istorio sinesgarria izatea lortzen du: zahartzaroaren eta gaztaroaren artean eskaintzen duen kontrastea horren adibide ona da. Honekin batera, aktoreen interpretazioa bikaintzat jo dute, guztiz sinkronizatuta eta ikuslegoa harrapatzea lortzen baitute, emanaldi osoan emozio-maila mantentzen duten eszena hunkigarriak sortuz.
Arrastoak antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XV. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2014an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Kolektibo irabazleak 12.000 euro jaso ditu eta Iñigo Arregiyren serigrafia. 2014an Donostian 15 antzerki lan eta 40 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 5.854 ikusle izan ziren emanaldi horietan.
Drama eta umorea tartekatzen dituen garrantzi artistiko handiko lana
Epaimahaiaren iritziz, kolektiboa osatzen duten pertsonek irmotasunez eta ausardiaz egin diete aurre denboraz kanpoko eta garrantzi handiko gaiei, hala nola, nongoak gara eta nondik gatoz galderei.
Gainera, epaimahaiak dioenez, edukiz eta sormen handiz beteriko lana da, metafora bizi eta fina erabiliz. Era berean, epaimahaiak Miren Alkala, Iñigo Aranbarri, Urko Redondo, eta Ainara Gurrutxagaren interpretazio-lana goraipatu du, obran ikusten den zuzendaritza kolektiboaren lana agerian utziz. Epaimahaiak adierazi duenez, obraren aurkezpenean azken xehetasuneraino zaindu dute obra ikustera joaten direnek jasotzen duten oparia (gutun-azalak, orri lehorrak...), zinez goraipatu dutena.
Lingua Nabajorum antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIV.
Donostia Antzerki Saria. Lan hori da 2013an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Produkzio irabazleak 12.000 euro jaso ditu. Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak urteak daramatzate euskarazko antzerkigintza sustatzen. Bildutako datuek agerian uzten dute egindako ahalegina eraginkorra izaten ari dela.
Baliabide gutxirekin umore inteligentea
Epaimahaiaren ustez, sormen handikoa da eta euskararekin ezin hobeto jolasten da bertan. Antzerki-lengoaia kontuan hartuz, antzezlan honetan hizkuntzarekin modu oso erakargarrian jolasten da. Euskal Kulturari buruzko autokritika fina egiteaz gain, euskalki desberdinak uztartzen dira eta horrek aberastu egiten du antzezlana.
Epaimahaiak, obra xumea izan arren, sormen handikoa dela nabarmendu du eta, umore inteligentea sortzeko duen gaitasunari esker, antzezlanak publikoa hurbiltzea lortzen duela adierazi du. Honetaz gain, aktoreen lana ere goraipatu du epaimahaiak; bikoteak bere estiloa eta nortasuna galdu gabe lan honetan jauzi kualitatiboa eman duela dio.
Publikoari gorroto antzezlanak lortu du Donostiako Udaleko Euskara Zerbitzuak eta Donostia Kulturak antolaturiko XIII. Donostia Antzerki Saria.
Lan hori da 2012an helduentzako Donostian antzerki konpainia profesional batek euskaraz eskainitako antzezlanik onena.
Huts antzerki konpainiak 12.000 euro jaso ditu eta Jose Luis Zumetaren artelana. 2020an Donostian 13 antzerki lan eta 41 emanaldi eskaini ziren eta, guztira, 6.543 ikusle izan ziren emanaldi horietan..
Antzerkiari buruzko hausnarketa probokatzailea
Epaimahaiak lan saritua "probokatzaile" gisa definitu du. Honekin batera, ohiz kanpokoa eta ausarta dela dio, antzerkiari buruzko gogoeta batean oinarrituta baitago.
Epaimahaiak, alde batetik, Ander Lipusen lana goraipatu du eta, beste aldetik, Lipusen lan bikaina neurri handi batean Manex Fuchsek egindako zuzendaritza-lan onari zor zaiola adierazi du. Gainera, epaimahaiak gogoratu du lanaren jatorria kontuan hartu beharreko beste balio bat dela, 1985ean Xabier Mendigurenek idatzitako testua arrakastaz berreskuratzea lortu baita eta eszenaratzea oso erakargarria izatea lortu baita.
